Қазақстандық бал Еуропа нарығына жол ашты
Еуропалық Одақ Қазақстанды бал экспорттаушы ел ретінде ресми түрде бекітті, бұл отандық өнімнің әлемдегі ең ірі әрі бәсекеге қабілетті нарықтардың біріне шығуына мүмкіндік береді.
Қазақстанның Бельгиядағы елшісі, Еуроодақ пен НАТО жанындағы миссиясының басшысы Марғұлан Баймұхан бұл жетістікке Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрлігіне қарасты Ветеринариялық бақылау және қадағалау комитетінің, ҚР-ның Брюссельдегі Елшілігінің және Еуропалық комиссияның Денсаулық сақтау және азық-түлік қауіпсіздігі жөніндегі бас директораттың (DG SANTE) бірлескен жұмысының арқасында қол жеткізілгенін атап өтті.
"Регламенттің 11-тармағы Қазақстанның барлық қажетті кепілдіктерді қамтамасыз еткенін растайды. Соның негізінде біздің елдің жоспары мақұлданды. Енді Қазақстан 2021/405 (ЕС) Регламентінің I қосымшасында «бал» категориясы үшін «X» белгісімен көрсетілген. Бұл қазақстандық экспорт үшін жаңа көкжиектер ашады. Регламент ЕО-ның ресми журналында жарияланған күннен бастап 20 күн өткен соң күшіне енеді", – деді ол.
Қазақстан ЕО нарығына қалай жол ашты?
Еуропалық комиссия 2025/354 Регламентін бекітті, ол 2021/405 Регламентіне өзгерістер енгізіп, Қазақстанды азық-түлік өнімдерін өндіруге пайдаланылатын жануарлар мен жануар тектес өнімдерге бақылау жүйесі бекітілген елдер қатарына қосты.
2021/405 Регламентінің I қосымшасына сәйкес, Қазақстанға “бал” категориясы бойынша “X” белгісі қойылған, бұл еліміздің бал өнімдерін ЕО аумағына экспорттауға рұқсат алғанын білдіреді. Ережеге сәйкес, регламент ресми түрде жарияланғаннан кейін 20 күннен соң күшіне енеді.
Қазақстан үшін бұл қандай мүмкіндіктер ашады?
Қазақстандық балдың ЕО нарығына шығуы еліміз бен Еуроодақ арасындағы сауда қатынастарын кеңейтудегі маңызды қадам. Марғұлан Баймұханның айтуынша, бұл мүмкіндік алдағы уақытта Қазақстанның ет өнімдері, акваөнімдер және басқа да ауыл шаруашылығы өнімдерін ЕО-ға экспорттауға жол ашуы мүмкін.
"Қазақстандық экспортты ілгерілету мәселесі ҚР-ның Брюссельдегі Елшілігінің назарында қала береді. Себебі ЕО-ға мүше мемлекеттердің бірыңғай сауда саясатын реттеу институттары осы процесті қадағалайды", – деп қосты елші.
Айта кетейік, бұған дейін Қазақстандық балық өнімдері Еуропалық Одаққа экспорттауға ресми рұқсат алған, бұл да елдің халықаралық нарықтағы бәсекеге қабілеттілігін көрсетеді.
Қазақстандық бал ЕО нарығында сұранысқа ие бола ма?
Еуропалық комиссияның мәліметінше, ЕО өз қажеттілігінің тек 63%-ын ғана өтей алады, яғни, бал өндірісі ішкі сұранысты толықтай қамти алмайды. ЕО – әлемдегі ең ірі бал өндірушілердің бірі, орташа жылдық өндірісі 286 мың тоннаны құрайды.
БҰҰ-ның Азық-түлік және ауыл шаруашылығы ұйымының (ФАО) мәліметтеріне сәйкес, әлемдегі бал өндірісі бойынша көшбасшы елдер:
- Қытай – 474 мың тонна (әлемдік нарықтың 26%)
- ЕО елдері – 286 мың тонна (16%)
- Түркия – 118 мың тонна (6%)
Қазақстандық статистикаға сүйенсек, 2023 жылы елімізде 3,9 мың тонна бал өндірілді, оның 228 тоннасы Қытай, Сауд Арабиясы, Өзбекстан, Қырғызстан, БАӘ және Иорданияға экспортталды.
Қазақстан халықаралық агроөнеркәсіптік нарықта өз позициясын нығайту жолында тағы бір маңызды қадам жасады. Енді қазақстандық бал еуропалық нарықта бәсекеге түсуге мүмкіндік алады, бұл өз кезегінде отандық өндірушілер мен экспорттаушылар үшін жаңа мүмкіндіктер ашады.